از دیوان شمس

گفت که دیوانه نه‌ای لایق این خانه نه‌ای

رفتم دیوانه شدم سلسله بندنده شدم

گفت که سرمست نه‌ای رو که از این دست نه‌ای

رفتم و سرمست شدم وز طرب آکنده شدم

گفت که تو کشته نه‌ای در طرب آغشته نه‌ای

پیش رخ زنده کنش کشته و افکنده شدم

گفت که تو زیرککی مست خیالی و شکی

گول شدم هول شدم وز همه برکنده شدم

گفت که تو شمع شدی قبله این جمع شدی

جمع نیم شمع نیم دود پراکنده شدم

گفت که شیخی و سری پیش رو و راهبری

شیخ نیم پیش نیم امر تو را بنده شدم

گفت که با بال و پری من پر و بالت ندهم

در هوس بال و پرش بی‌پر و پرکنده شدم

...

چشمه خورشید تویی سایه گه بید منم

چونک زدی بر سر من پست و گدازنده شدم

  پی نوشت: طرب نامه ای از مولانا که همچون دیگر اشعار دیوان شمس، شور حماسی و عاشقانه را به غایت می رساند. و وصف عشق راستین و آتش درون را به اشارتی بیان می دارد و اشعار دیوان شمس بیش تر از دیگر سخنان مولانا مصداق "با لب دمساز خود گر جفتمی..." است. و چه بسا اگر در بند عروض و قافیه گرفتار نبود - همچون شاعران شعر نو - سخن هایی تابناک تر گفته بود، چنانکه در جایی می فرماید "رستم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل/مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا..."

دیوانه: از خود بریده در راه عشق که او را دیوانه خوانند، یا چون حسین بن منصور بر دارش زنند یا چون مجنون در خرابات جان دهد...

باقی ابیات توصیفی است از آن چه عاشق می کند تا بلکه دل معشوق راضی گردد و آنچه را مقصود اوست برآورده سازد تا آنجا که در برابر دیدگان جان افزایش سر بر آستان نیستی می گذارد اما معشوق از او می خواهد که هرچه دارد وانهد و به کلی از خود و آنچه در دنیای خویش دارد دل بِبُرد و دیگر "شمع اصحاب" و "قبله ی جمع" و مراد مریدان نباشد. و این ها اشاراتی دارد به سخنان شمس که انقلابی در مولانا برانگیخت و وی را از منبر و ارشاد به راه عشق و فنای در مفهوم حق کشاند... و تا بدانجا که در هوس بخشش دوست، بال و پر خویش را برمیکند ولی خبری از بال و پر نیست، هیچ نمانده است، جز دل شیدا؛ عاشق چون بید مجنون دیده در خاک افکنده و از گرمای خورشید و از فرط تشنگی، برگهایش فرو می ریزد و می گدازد اما در این حال زار هم هنوز مست و بی خود از خویشتن است، زیرا که هرچه از دوست رسد خوش است...